چطور هوشمند سرمایه گذاری کنیم؟ روش های امن درآمدزا در اقتصاد ایران
وبی کارت: برای یک سرمایه گذاری هوشمندانه انتخاب شما چیست؟ با ابزارهایی مثل اوراق قرضه و رهنی، صکوک، سهام عادی و ممتاز یا تامین مالی جمعی و صندوق های پروژه، زمین و ساختمان و جسورانه چقدر آشنایی دارید؟
به گزارش وبی کارت به نقل از مهر، بازار سرمایه به عنوان یکی از ارکان نظام مالی ایران، نقش بی بدیلی در تامین مالی بنگاه ها و پروژه ها ایفا می کند. علی اکبر ایران شاهی، رییس مرکز نظارت بر صندوق های سرمایه گذاری سازمان بورس و اوراق بهادار، در گزارشی آخرین روندها، ظرفیت ها و ابزارهای موجود برای تامین مالی بوسیله بازار سرمایه (از ابزارهای سنتی بدهی محور تا راه کارهای نوآورانه مانند سرمایه گذاری جسورانه و صندوق پروژه) را تشریح کرده است.
بررسی گزارش مرکز نظارت بر صندوق های سرمایه گذاری سازمان بورس و اوراق بهادار نشان میدهد که سرمایه به عنوان یکی از ارکان اساسی رشد اقتصادی شناخته می شود و تامین مالی نیز حیاتی ترین عامل در ادامه فعالیت کسب وکارها و پروژه هاست. بازار سرمایه یکی از شفاف ترین و کارآمدترین مسیرهای تحقق این هدف بشمار می رود و نقش برجسته ی در تجهیز منابع و اختصاص بهینه سرمایه دارد.
ساختار بازار مالی ایران و کارکردهای اقتصادی آن
ساختار بازار مالی ایران به ۲ بخش مجزا تقسیم می شود: نهادهای تحت نظارت بانک مرکزی شامل بانک ها، موسسات مالی و اعتباری و لیزینگ ها و نهادهای تحت نظارت سازمان بورس شامل بورس ها، شرکت های سپرده گذاری، شرکت های تامین سرمایه، صندوق های سرمایه گذاری و سایر نهادهای مالی. بازارهای مالی نقش کلیدی در کشف قیمت، ایجاد نقد شوندگی، تامین مالی و تسهیل گردش منابع در اقتصاد دارند. وجود بازار ثانویه کارآمد نیز به عنوان مشوقی برای سرمایه گذاران جهت ورود به بازار اولیه عمل می کند.
ابزارهای تامین مالی؛ از بدهی تا مشارکت
بر اساس این گزارش؛ ابزارهای تامین مالی در بازار سرمایه در ۲ دسته کلی طبقه بندی می شوند:
ابزارهای مبتنی بر بدهی (Debt-Based): شامل اوراق قرضه، صکوک مرابحه، صکوک اجاره، صکوک استصناع، اوراق رهنی (MBS) و اوراق بدهی با پشتوانه دارایی (CDOs). در این ابزارها، دارنده اوراق به عنوان طلبکار و ناشر به عنوان بدهکار شناخته می شود. نرخ بازده این اوراق به طور معمول ثابت است.
ابزارهای مبتنی بر مشارکت (Equity-Based): شامل سهام عادی، سهام ممتاز، صندوق های سرمایه گذاری و تامین مالی جمعی. در این دسته، دارنده اوراق به عنوان شریک در مالکیت دارایی پایه شناخته می شود.
انتخاب ابزار مناسب تامین مالی به عواملی چون ریسک، بازده مورد انتظار، حجم سرمایه گذاری، افق زمانی و میزان دسترسی به ابزارها بستگی دارد. شرکتها باید برمبنای نیاز و شرایط خود، ابزار بهینه را انتخاب کنند.
نقش صندوق های سرمایه گذاری در هدایت منابع مالی
این گزارش حاکی از آنست که صندوق های سرمایه گذاری به عنوان نهادهای مالی حرفه ای نقش واسطه گری مؤثر در بازار سرمایه را ایفا کرده و منابع خرد سرمایه گذاران را به پروژه های مولد و زیرساختی هدایت می کنند. این صندوق ها با مدیریت تخصصی، امکان توزیع ریسک و افزایش راندمان سرمایه گذاری را فراهم می آورند. چند نوع مهم از این صندوق ها عبارت اند از:
صندوق پروژه
ابزاری برای تامین مالی پروژه های خاص در عرصه های مختلف مانند زیرساخت، انرژی یا حمل و نقل. این صندوق با جمع آوری منابع از سرمایه گذاران و انتقال آن به شرکت پروژه، اجرای طرح ها را عملیاتی می کند. پروسه تأسیس شامل مراحل دریافت مجوز، تأسیس شرکت پروژه و پذیره نویسی عمومی است.
صندوق زمین و ساختمان
با هدف تامین مالی ساخت پروژه های ساختمانی راه اندازی می شود. منابع حاصل از فروش واحدهای سرمایه گذاری صرف راه اندازی پروژه شده و بعد از تکمیل، از محل فروش واحدهای ساختمانی، سود بین سرمایه گذاران توزیع می شود. این صندوق از ارکان مختلفی چون مدیر صندوق، مدیر ساخت، ناظر و بازار گردان بهره می برد.
صندوق سرمایه گذاری جسورانه (Venture Capital)
تمرکز این صندوق ها بر سرمایه گذاری در شرکت های نوپا با پتانسیل رشد بالاست. این نوع سرمایه گذاری ریسک پذیر بوده و به طور معمول در مرحله اولیه یا رشد کسب وکارها به انجام می رسد. ساختار مالکیت خصوصی، بازه زمانی طولانی مدت و عدم تعهد بازپرداخت از خاصیت های بارز آنست.
صندوق سرمایه گذاری خصوصی (Private Equity)
هدف اصلی این صندوق ها سرمایه گذاری در شرکت های غیربورسی دارای ظرفیت رشد است. با در اختیار گرفتن سهم عمده، صندوق در مدیریت و ساختار شرکت مداخله کرده و بعد از ارتقا عملکرد، بوسیله عرضه عمومی اولیه (IPO) یا واگذاری، سودآوری می کند. بازدهی بالا در صورت موفقیت و نقدشوندگی پایین از مشخصات این ابزار است.
تأمین مالی جمعی؛ ابزاری نو برای کارآفرینی
تأمین مالی جمعی به عنوان یکی از نوآورانه ترین روش های تجهیز منابع، امکان جذب سرمایه از جمعی از افراد مشتاق سرمایه گذاری را فراهم می آورد. این تکنیک خصوصاً برای استارتاپ ها و کارآفرینان مفیدست و با بوجودآوردن ارتباط مستقیم میان تامین کنندگان و متقاضیان، حس مشارکت و مسئولیت پذیری را تقویت می کند. پلت فرم های تامین مالی جمعی متشکل از سه رکن اصلی هستند: کارآفرین (پیشنهاددهنده ایده)، جمع سرمایه گذار و بستر عملیاتی (سامانه پلتفرم).
معافیت های قانونی و مشوق های مالیاتی
قوانین مختلفی به پشتیبانی از تامین مالی بوسیله بازار سرمایه پرداخته اند. قانون بازار اوراق بهادار، قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، قانون رفع موانع تولید، قانون جهش تولید دانش بنیان و قانون تامین مالی تولید و زیرساخت ها همچون این مقررات هستند.
بر اساس تبصره ۱ ماده ۱۴۳ مکرر قانون مالیات های مستقیم، تمام درآمدهای حاصل از فعالیت صندوق های سرمایه گذاری از مالیات معاف است. همچنین، انتقال دارایی به صندوق های پروژه یا صندوق های دانش بنیان نیز مشمول مالیات و عوارض نمی گردد.
این معافیت ها موجب کاهش هزینه های تامین مالی و جذابیت بیشتر سرمایه گذاری در بازار سرمایه شده اند.
بنابراین بازار سرمایه با تنوع ابزارها، حضور نهادهای تخصصی و مشوق های قانونی، به بستری کارآمد برای تامین مالی تبدیل گشته است. استفاده از ابزارهایی مانند صندوق پروژه، صندوق زمین و ساختمان، سرمایه گذاری جسورانه و صندوق های PE، مسیر تامین منابع برای پروژه های بزرگ و نوآورانه را هموار کرده و در خدمت رشد اقتصادی کشور قرار گرفته اند.
معیارهای انتخاب ابزار مناسب تامین مالی
انتخاب ابزار مناسب برای تامین مالی به شرایط داخلی شرکت و منبع تامین مالی وابسته است. در ادامه، عوامل اصلی که در انتخاب منبع تامین مالی مناسب برای هر شرکت مؤثر هستند، بررسی می شوند.
ریسک: شرکت یا پروژه باید مشخص نماید که وجوه تامین مالی مقرر است در کجا و چگونه مصرف شوند. برمبنای ریسک مربوط به محل مصرف، باید منابع مالی مناسب انتخاب شوند.
بازده: هر منبع تامین مالی به طور معمول بازده یا سود خاصی را به همراه دارد. شرکت باید توان پرداخت بازده مورد نظر را بررسی نموده و به میزان ریسک پذیرفته شده توجه داشته باشد تا نرخ بازده متناسب با آنرا تعیین کند.
حجم سرمایه گذاری: مدیران مالی باید میزان سرمایه مورد نیاز را محاسبه کرده و برمبنای آن، ابزار تامین مالی مناسب را انتخاب کنند. این انتخاب باید متناسب با حجم و اندازه سرمایه گذاری مورد نیاز باشد.
افق زمانی تامین مالی: هر ابزار تامین مالی دارای افق زمانی خاصی است. مدیران باید برمبنای مدت زمان مورد نیاز برای مصرف وجوه، منبع مالی مناسب را انتخاب کنند.
در دسترس بودن: میزان دسترسی به ابزارهای تامین مالی و قابلیت استفاده از آنها یکی دیگر از عوامل اصلی در انتخاب روش تامین مالی است.
تأمین مالی جمعی
یکی از روش های تامین مالی در بازار سرمایه تامین مالی جمعی است که مانند اوراق مشارکت برای طرح ها و پروژه های نوپا می باشد. این تکنیک از تامین مالی برای کارآفرینانی که قصد راه اندازی شغلی جدید را دارد مناسب می باشد برای اینکه ضمن عدم تقبل ریسک توسط کارآفرینان، تامین سرمایه را تسهیل کرده و بین متقاضیان و تامین کنندگان رابطه مستقیم به وجود می آورد که سبب مسئولیت پذیری بیشتر کارآفرین و درنتیجه به ثمر رسیدن بهتر کار نو می شود. همین طور حس مشارکت جمعی و خرد جمعی را ارتقا می دهد.
صندوق پروژه
موضوع فعالیت صندوق، جمع آوری منابع مالی لازم از متقاضیان سرمایه گذاری در صندوق و اختصاص این منابع مالی بمنظور ساخت پروژه صندوق است. مشخصات، مراحل و زمانبندی هزینه های اجرائی پروژه در امیدنامه و طرح توجیهی پروژه ارائه می شود.
صندوق منابع مالی را جمع آوری می کند و با تأسیس یا تملک یک شرکت پروژه، پروژه ای مشخص را به انجام می رساند.
عملیات اجرائی پروژه توسط شرکت پروژه و تامین مالی آن توسط صندوق صورت می گیرد.
صندوق زمین و ساختمان
موضوع فعالیت صندوق، جمع آوری وجوه از متقاضیان سرمایه گذاری در صندوق و ساخت پروژه‌ی ساختمانی مندرج در امیدنامه صندوق از محل وجوه یاد شده و سپس فروش واحدهای ساختمانی پروژه مورد اشاره و در نهایت تقسیم عوائد ناشی از این فعالیت بین سرمایه گذاران صندوق است.
تأمین مالی پروژه ساختمانی توسط صندوق و عملیات اجرائی و تکمیل پروژه ساختمانی توسط مدیر ساخت که از ارکان صندوق است صورت می پذیرد.
ارکان صندوق زمین و ساختمان
۱. مدیر صندوق: مدیر صندوق، یک شخص حقوقی از بین نهادهای مالی است که مطابق ابلاغیه ۱۲۰۲۰۱۱۴ می تواند از بین شرکت های تامین سرمایه، سبدگردان، مشاور سرمایه گذاری و مادر (هلدینگ) انتخاب گردد؛
۲. مدیر ساخت: شخص حقوقی با حداقل ۵ سال سابقه کار مفید و مؤثر در حوزه مدیریت ساخت پروژه¬های ساختمانی بزرگ است.
۳. ناظر صندوق: شخص حقوقی است که طبق قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و بخشنامه ها و مقررات مربوط به این قانون، دارای پروانه اشتغال نظارت پایه یک است.
۴. متولی صندوق: شخص حقوقی واجد شرایط است
۵. متعهد پذیره نویس: شخصیت حقوقی است که دارای کفایت سرمایه لازم برمبنای دستورالعمل کفایت سرمایه نهادهای مالی است.
۶. حسابرس: شخصیت حقوقی است که از بین حسابرسان معتمد سازمان انتخاب می گردد.
۷. بازارگردان: شخصیت حقوقی است که دارای کفایت سرمایه لازم برمبنای دستورالعمل کفایت سرمایه نهادهای مالی است.
صندوق های جسورانه
صندوق سرمایه گذاری است که منابع مالی سرمایه گذاران را جمع آوری می کند و در استارتاپ ها یا شرکت های نوپا با پتانسیل رشد بالا سرمایه گذاری می نماید.
این صندوق ها به طور معمول در مراحل اولیه یا رشد کسب وکارها وارد می شوند و به ازای سرمایه گذاری، قسمتی از سهام شرکت را دریافت می کنند.
سرمایه گذاری جسورانه عبارت است از: سرمایه گذاری در اوراق سهام شرکت های کوچک و یا متوسط که از پتانسیل رشد بالایی برخوردار می باشند و به طور معمول از نوآوری های تکنولوژیکی بهره می برند.
سرمایه گذاران نوآورانه با سرمایه گذاری در شرکت های کوچک و متوسط که در مراحل اولیه و سریع رشد قرار دارند اهتمام بر افزایش قابل توجه ارزش سرمایه گذاری خود با دید طولانی مدت دارند.
ویژگی های صندوق های جسورانه
وظیفه بررسی مدارک و شرایط مربوط به تأسیس صندوق جسورانه توسط کمیته ای تحت عنوان «کمیته بررسی صندوق سرمایه گذاری جسورانه» در فرابورس صورت می پذیرد و مجوز غائی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار صادر می شود.
دوره فعالیت صندوق های جسورانه از روز شروع فعالیت خود حداکثر ۷ سال است و بعد از پیموده شدن این بازه زمانی، صندوق باید منحل شود.
حداقل مبلغ مؤسسان صندوق در زمان تأسیس، باید حداقل ۱۰ میلیارد تومان باشد.
در زمان تأسیس حداقل سه شخص حقوقی یا حقیقی واجد شرایط، باید حداقل ۲۰ درصد سرمایه صندوق را پرداخت نمایند.
به منظور کاهش ریسک سرمایه گذاری، بالاتر از ۲۰ درصد سقف منابع صندوق، در یک شرکت خاص سرمایه گذاری نمی گردد. تنها یک شرکت می تواند بدون رعایت نصاب فوق تا ۳۰ درصد منابع صندوق را به خود اختصاص دهد.
صندوق سرمایه گذاری خصوصی
یکی از ابزارهای تامین مالی در بازار سرمایه است که با هدف سرمایه گذاری در شرکت های غیر بورسی راه اندازی می شود.
این صندوق ها به طور معمول بدنبال خرید سهم عمده یا کنترل مدیریتی شرکتها هستند که با بهبود عملکرد، توسعه فعالیت و افزایش ارزش آنها، در بازه ای میان مدت تا بلندمدت، از محل فروش یا عرضه عمومی شرکتها (IPO) سود قابل توجهی کسب کنند.
مراحل فعالیت صندوق های PE
۱. جذب منابع از سرمایه گذاران
۲. شناسایی شرکت های هدف به طور معمول شرکت هایی انتخاب می شوند که ظرفیت رشد بالا دارند ولی گرفتار مشکلات مدیریتی، مالی یا توسعه ای هستند.
۳. سرمایه گذاری و اصلاح ساختار شرکت تیم مدیریتی صندوق وارد عمل می شود و اصلاحات اساسی در ساختار، مدیریت، بازاریابی یا تولید شرکت انجام می دهد.
۴. خروج از سرمایه گذاری (Exit) با فروش سهام شرکت بعد از چند سال (مثلاً بوسیله IPO یا فروش به شرکت دیگر) سود به سرمایه گذاران بازمی گردد.
معافیت های مالیاتی صندوق های سرمایه گذاری
تبصره ۱ ماده ۱۴۳ مکرر ق. م. م
تمام درآمدهای صندوق سرمایه گذاری در قالب این قانون و تمامی درآمدهای حاصل از سرمایه گذاری در اوراق بهادار موضوع بند (۲۴) ماده (۱) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۴ و درآمدهای حاصل از نقل و انتقال این اوراق یا درآمدهای حاصل از صدور و ابطال آنها از پرداخت مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۲/۳/۱۳۸۷ معاف می باشد و از بابت نقل و انتقال آنها و صدور و ابطال اوراق بهادار یاد شده مالیاتی مطالبه نخواهد شد.
بند الف ماده ۱۴ قانون تامین مالی تولید و زیرساخت ها
هرگونه نقل و انتقال دارایی به شرکتهای سهامی طرح (پروژه)، صندوق های تامین مالی، زمین، ساختمان، املاک و مستغلات از اشخاص مؤسس آنها و بالعکس.
بند ۱۱ بخش الف ماده ۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده
۱۱- هرگونه انتقال دارایی به / از صندوق های سرمایه گذاری پروژه موضوع قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید بمنظور تسهیل اجرای سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی مصوب ۱۳۸۸/۹/۲۵ یا شرکت های فرعی صندوق های سرمایه گذاری پروژه، به عنوان آورده غیرنقد شرکا در همان صندوق های سرمایه گذاری پروژه؛
تبصره - در صورتیکه مالکیت و مدیریت شرکتهای فرعی صندوق های سرمایه گذاری پروژه متعلق به صندوق های سرمایه گذاری پروژه موضوع قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید بمنظور تسهیل اجرای سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی باشد، هرگونه انتقال دارایی به / از شرکتهای فرعی صندوق های سرمایه گذاری پروژه که فقط در امتداد اجرای پروژه و در رابطه با وظایف صندوق های مذکور باشد، مشمول مالیات و عوارض نیست.
جز ۲ بند ت ماده ۱۱ قانون جهش تولید دانش بنیان
۲- سرمایه گذاری غیرمستقیم شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران و یا بازار اول و یا دوم فرابورس ایران یا شرکتهای دارای سرمایه ثبتی به میزان حداقل یک سی ام سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی، در شرکتها و موسسات دانش بنیان و فناور در تأسیس یا افزایش سرمایه صندوق های پژوهش و فناوری موضوع ماده (۴۴) قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و پیشرفت نظام مالی کشور و صندوق ها و نهادهای سرمایه گذاری موضوع بندهای (۲۰) و (۲۱) ماده (۱) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۴/۹/۱ که فعالیت آنها در تامین مالی فناوری و نوآوری و کارهای دانش بنیان به تأیید شورای راهبری فناوری ها و تولیدات دانش بنیان رسیده باشد.
مشروح فایل این گزارش را اینجا ببینید.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب