لزوم بازمعماری تجارت انرژی در رویارویی با تحریم ها
به گزارش وبی کارت، وجود منابع عظیم نفت و گاز در ایران اثرات جدی بر اقتصاد سیاسی کشور داشته است. به صورت خاص، صادرات نفت خام از قبل از انقلاب، همواره نقش جدی در سیاست خارجی داشته است.
به گزارش وبی کارت به نقل از مهر، نشست رونمایی از «طرح بازمعماری تجارت انرژی کشور» تهیه شده توسط گروه انرژی اندیشکده سیاستگذاری امیرکبیر با حضور اقبال شاکری، نماینده مجلس شورای اسلامی، مالک شریعتی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، ابوذر گوهری مقدم معاون سیاسی و بین الملل مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری و مجید شاکری، کارشناس مسائل اقتصاد بین الملل، برگزار گردید.
طرح بازمعماری تجارت انرژی، نظم جدید اقتصاد سیاسی را بر کشور حاکم می کند
در ابتدا علیرضا صفری، مسئول اندیشکده سیاستگذاری امیرکبیر، ضمن خیر مقدم به مدعوان و حضار در مورد طرح بازمعماری انرژی عنوان کرد: این طرح پشتوانه پژوهشی بسیاری داشته و قدمت آن به تأسیس گروه انرژی اندیشکده در سال ۱۳۹۴ بازمی گردد. اینک عصاره و خروجی عمده پژوهش های گروه به طرح فعلی رسیده است که سرفصل های پژوهش های مذکور بعنوان نمونه شامل راهبرد آمریکا در حوزه گاز، مقایسه صادرات گاز به روش خط لوله و ال. ان. جی، تحریم نفت و غیره بوده است.
وی افزود: این پژوهش ها، گروه را به این نتیجه رساند که باید در سیاست تجارت انرژی بازبینی صورت گرفته و روش های مرسوم نمی تواند نتیجه مطلوب را برای کشور حاصل کند. یک نکته کلی در مورد این طرح اینست که طرح توانسته از سطح سیاستگذاری به طرح سیاسی خویش را ارتقا بدهد و در سطح کلان سیاسی اظهار نظر کند. اهمیت این طرح از این جهت است که اگر پیگیری و اجرا شود، می تواند زمین بازی را تغییر دهد و نظم جدید اقتصاد سیاسی را رقم بزند.
جایگاه سنتی ایران بعنوان یک تأمین کننده نفت در اقتصاد بین الملل از بین رفته است
در ادامه حبیب الله ظفریان مسئول سابقه اندیشکده سیاستگذاری امیرکبیر و مدیر طرح اظهار داشت: وجود منابع عظیم نفت و گاز در ایران اثرات جدی بر اقتصاد سیاسی کشور داشته است. به صورت خاص، صادرات نفت خام از قبل از انقلاب، همواره نقش جدی در سیاست خارجی کشور از یک سو و تأمین بودجه دولت از طرفی داشته است. با این وجود تشدید تحریم ها در دهه ۹۰ ایده کلی حاکم بر فضای ذهنی مسئولین کشور ناظر به کسب امنیت و درآمد پایدار حاصل از صادرات نفت خام را با چالش مواجه کرد.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر، اقتصاد بین الملل شاهد تغییرات جدی بخصوص با ظهور چین بعنوان یک ابرقدرت اقتصادی بوده است که نقش و جایگاه سنتی ایران بعنوان یک تأمین کننده نفت در اقتصاد بین الملل را تحت تاثیر قرار داده است. بنابراین، ایران می بایست در یک طرح کلان سیاسی که مبتنی بر تحولات بین الملل و مزیت های خود همچون انرژی است، کشور را در نظم جدید اقتصاد بین الملل جانمایی کند.
ظفریان اظهار داشت: به منظور بازمعماری تجارت انرژی کشور، لازم است یک چارچوب تحلیلی برای مقایسه انواع حامل های انرژی به کار گرفته شود. در این گزارش ارزیابی و مقایسه صادرات نفت خام، صادرات گاز طبیعی و صادرات فرآورده های نفتی و محصولات پتروشیمی از منظر تحریم ناپذیری، آورده سیاسی (ایجاد قدرت در روابط خارجی) و آورده اقتصادی (ارزش افزوده) پرداخته شده است. بر طبق این چارچوب تحلیلی بازمعماری تجارت انرژی باید مبتنی بر تجارت حداکثری گاز و افزایش داخلی سازی مصرف نفت به منظور کسب ارزش افزوده بیشتر باشد.
انرژی یک ابزار سیاسی است
ابوذر گوهری مقدم، معاون سیاسی و بین الملل مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری، ضمن دعوت از دانشجویان و پژوهشگران برای مطالعه و پیگیری چنین طرح هایی بیان نمود: انرژی می تواند نقش پررنگ و مؤثری در روابط بین الملل بگذارد. کشورها به صورت سنتی به جنگ با سایر کشورها روی می آورند تا به منبعی خاص دست یابند اما در دوران جدید به دلیل هزینه های بسیار سنگین جنگ، به سمت سایر ابزارهای قدرت در جهت تأمین منافع ملی مانند تحریم حرکت می کنند.
وی اضافه کرد: از نظر تاریخی، تحریم نفتی اعراب در مقابل مصرف کننده های اروپایی و آمریکایی بعنوان ابزاری برای تغییر رفتار طرف مقابل صورت گرفت. جدید ترین نمونه بهره گیری از انرژی بعنوان یک ابزار سیاسی، کاهش دو میلیون بشکه ای عرضه نفت توسط اوپک است. ازاین رو انرژی بعنوان یک سلاح برنده استفاده می شود. این اختلال های عامدانه ثبات و امنیت انرژی را بیشتر از قبل مهم کرده و بحث امنیت صادرکنندگان و مصرف کنندگان را تحت تاثیر قرار داده است.
گوهری مقدم عنوان کرد: بعنوان نمونه در اسناد امنیت ملی ایالات متحده و سایر کشورها تأمین انرژی پایدار همیشه مورد تاکید قرار گرفته است و آمریکایی ها از تأمین انرژی از منطقه غرب آسیا و خاورمیانه و استمرار آن بعنوان یک هدف راهبردی نام برده اند. انرژی در یک جمله به سلاح و ابزار راهبردی تبدیل گشته است. ازاین رو نگاه صرف تجاری به صادرات و واردات انرژی تغییر کرده و به روابط راهبردی تبدیل گشته است.
ما به خاطر از دست دادن نقش مان در جهان، تحریم شدیم
مجید شاکری کارشناس مسائل اقتصاد بین الملل، از نظر اقتصاد بین الملل بر نحوه تسویه ارز حاصل از صادرات انرژی تاکید ویژه داشته و اظهار داشت: این امر نباید بگونه ای باشد که ما به یک کشور خاص جهت تسویه مبادلات تجاری بین الملل وابسته شویم. پس از اینکه غرب تحریم های گسترده ای را ضد روسیه اعمال کرد، بانک مرکزی روسیه برای تقویت روبل نرخ بهره را بالا برد، اما این فقط به معنای کم و زیاد کردن نرخ بهره صرف نیست. اگر مردم به برنامه های آتی اعتماد نداشته باشند، اگر ساختار برنامه های خارجی شما سالم نمانده باشد نرخ بهره کار نمی نماید. یعنی جابجایی انتظارات تورمی از لنگر نرخ ارز به لنگر نرخ بهره نیازمند شرایطی است که مهم ترین آن امکان سیاستگذاری ارزی است.
وی اظهار داشت: سیاستگذاری ارزی و پولی به هم وابسته هستند. ما نمی توانیم سیاستگذاری ارزی نماییم مگر این که ساختار رسمی پرداخت خارجی را احیا نماییم. ما به خاطر تحریم نقش خودمان در جهان را از دست ندادیم بلکه به خاطر از دست دادن نقش مان در جهان، تحریم شدیم. نمونه آن کشور روسیه که با تمام قدرت می خواهند آنرا تحریم کنند اما ناچارند در حوزه انرژی معافیت هایی را در نظر بگیرند.
مالک شریعتی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی بیان داشتند که رویکرد دولت سیزدهم نسبت به گذشته تغییر کرده است و رویکرد تک بعدی ارتباط با غرب به تنهایی منتفی شده و نگاههای چندجانبه ای اتخاذ شده است اظهار داشت: در مورد دیپلماسی انرژی و کشورهای منطقه تمرکز بر گاز و فرآورده ها صورت گرفته است. احیای رابطه ما با ترکمنستان اتفاق مهمی است چون که بخشی از ارتباط با روسیه از راه ترکمنستان اتفاق می افتد. علاوه بر افزایش درآمد فرآورده ها بخشی از تمرکز ما بر روی پالایشگاه ها و پتروپالایشگاه های فرامنطقه ای است که نمونه آن در ونزوئلا محقق شد.
وی افزود: مبحث ناترازی انرژی مساله مهمی است. با اینکه امکان دارد سال جاری و سال آینده به نحوی از این ناترازی عبور نماییم اما چه تضمینی است که مثلا در سال ۱۴۰۵ برداشت از میادین پارس جنوبی با افت فشار روبه رو نشود و با بحران مواجه شویم. در سمت مصرف هم توجه زیادی نشده است. سرمایه گذاری در سمت مصرف هم زودبازده تر و هم راحتتر است.
در پایان هم اقبال شاکری نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو هیئت علمی دانشگاه امیرکبیر و رئیس هیئت امنای اندیشکده سیاستگذاری امیرکبیر ضمن تقدیر از مدعوین و حضار، طرح بازمعماری تجارت انرژی با محوریت گاز را قابل تقدیر بیان کرده و بر تدوین چنین سندهایی در جهت پیشبرد کشور تاکید داشت. سپس این طرح توسط مدعوین و تدوین کنندگان رونمایی گردید.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب