در یك نشست تخصصی مطرح شد؛
مردم و تشکل ها جایگاه رسمی و قانونی در حکمرانی مراتع داشته باشند
به گزارش وبی کارت در یک نشست تخصصی مسئولین و کارشناسان بر مشارکت مردم در حکمرانی مراتع و ورود پژوهشگران علوم انسانی به مسائل این حوزه تاکید کردند.
به گزارش وبی کارت به نقل از مهر، مسعود منصور، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در مراسم رونمایی از شماره نُهم «نشریه تأملات رشد» با محوریت «پیشنهادیه ای برای حکمرانی مردم بنیان مراتع» که بوسیله هسته سیاست کشاورزی و منابع طبیعی مرکز رشد دانشگاه امام صادق ضد السلام برگزار شد، با بیان لزوم نگاه میان رشته ای و ورود پژوهشگران رشته های متعدد به مساله پیچیده منابع طبیعی، این مساله را گره خورده با دیگر مسائل اقتصادی و اجتماعی دانست و پیشبرد مسائل مرتع بدون توجه به این ابعاد متعدد را ناکافی خواند. وی ادامه داد: منابع طبیعی امروز متأثر از عوامل مختلفی همچون عوامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و تاریخی است و تغییر الگوی مصرف در آن تاثیر زیادی دارد و مدیریت امروز منابع طبیعی اساسا با ۴ دهه گذشته متفاوت خواهد بود. مسئول اول منابع طبیعی کشور اظهار داشت: مراتع بدلیل گستردگی و بخاطر مردمی بودن از پیچیدگی های بیشتری بلحاظ مدیریت برخوردار می باشد و نگاهی که منابع طبیعی نسبت به مدیریت مراتع دارد اساسا با نگاهی که عشایر و دامپروری به مراتع دارد متفاوت می باشد. منصور همینطور اظهار داشت: مشکل منابع طبیعی با مردم بیشتر به تعارض منافع عمومی با منافع شخصی بر می گردد. بعنوان مثال امکان دارد کسی در اراضی شیبدار شخم در جهت شیب ایجاد نماید و محصولی را برای گذران معیشت برداشت کند اما همین شخم در جهت شیب امکان دارد در مواقع بروز سیل خسارت هنگفتی برای عموم مردم آن منطقه داشته باشد. حال اگر منابع طبیعی از این گونه اقدام ها برای کاهش خسارت عام جلوگیری نماید مورد هجمه واقع شده و مقصر و مانع معرفی می شود. وی در ادامه این جلسه به کارکردهای مختلف و مختلف منابع طبیعی اشاره نمود و اظهار داشت: منابع طبیعی اقدامات زیادی را در سرتاسر کشور انجام می دهد که اغلب این اقدامات به امنیت زیستی و غذایی مردم منتهی می شود. منصور خاطرنشان کرد: وقتی منابع طبیعی اقدامات جنگلکاری انجام می دهد مفهوم اش این است که با کاشت درخت اکسیژن تولید می شود، هوا تلطیف می گردد، ذرات گرد و غبار و کربن موجود در هوا جذب می شود و منفعت این کار به سلامت زندگی مردم بر می گردد. وی همینطور اظهار داشت: در حوزه مقابله با بیابان زایی، آبخیزداری و مرتعداری هم این چنین است. در مقابله با بیابان زایی از ریزگردها و هجوم شن های روان جلوگیری می شود، از مهاجرت انسان ها از روستاها جلوگیری می گردد و در اقدامات آبخیزداری هم خسارت سیل کاسته می شود و منفعت همه این اقدامات به مردم بر می گردد.
چالش غلبه نگاه فنی بر نگاه اجتماعی همینطور علی اکبر مهرابی، استاد پیشکسوت منابع طبیعی، سابقه دیرینه ایرانی ها در بهره برداری از مراتع را در عین توجه به اقتضائات ایران امروز، قابل توجه و درس آموز دانست و تصریح کرد: البته این مورد به معنای بازگشت با سبک دیرین عشایری نیست؛ چون که چنین چیزی در شرایط امروز کشور امکانپذیر نیست.
وی اضافه کرد: مهم ترین مشکل مرتع داری ما در صدسال اخیر غلبه رویکرد فنی بر رویکرد اجتماعی است که سبب نادیده گرفتن انسان ها شده است، بنابراین نسخه اصلی حل مشکل در این بخش بازگشت به مردم و مشارکت دادن آنان در اداره مراتع است؛ به صورتی که انواع و اقسام تشکل های بهره برداران به صورت رسمی و با پشتوانه قانون در همه سطوح تصمیم گیری حضور مؤثر داشته باشند.
تجویزی برای نجات مرتع داری ایران
در ادامه محسن باقری نصرآبادی، سردبیر این ویژه نامه د ضمن عرضه مختصری از تجویز و پیشنهاد سیاستی مطرح شده در این نشریه، به لزوم ورود پژوهشگران علوم انسانی از منظر اجتماعی و اسلامی به مسائل بخش منابع طبیعی اشاره نمود و در این راه، تعامل با ذی نفعان، مجریان و جوامع محلی را ضروری خواند.
وی نجات مرتع داری ایران را در گرو تغییر رویکرد بنیادین دانست و اضافه کرد: توجه به مدل های نهادی، ایجاد کنش جمعی و اتخاذ رویکرد مشارکتی بین انواع کنشگران، مسیری است که اهتمام به آن ضروری می باشد.
باقری نصرآبادی اضافه کرد: راهکار مقابله با تخریب مراتع، رفع تعارض بازیگران این عرصه و ایجاد معیشت پایدار برای بهره برداران را ایجاد حس هویت و تعلق خاطر از راه سپردن حق مدیریت و تصدی اطمینانبخش به بهرهبرداران عشایری و روستایی است؛ البته به نحوی که تغییر کاربری مراتع را به همراه نداشته باشد.
این پژوهشگر حکمرانی منابع طبیعی بیان داشت: توجه به سابقه کشور در مرتع داری و دامداری و اهتمام به استفاده از این تجربه تمدنی برای قاعدهگذاری متناسب با اقتضائات اجتماعی امروز اجتناب ناپذیر است؛ در این راه استفاده از قواعد اسلامی در فقه و سیره برای حفاظت، احیا و بهرهبرداری از منابع طبیعی ضروری می باشد.
مسئله ای فراتر از طرح مرتع داری
در آخر این نشست جواد مقیمی، کارشناس مرتع داری، به بیان پیچیدگی مدیریت مراتع پرداخت و تصریح کرد: اگر بخواهیم از این مخمصه نجات پیدا نماییم، بدون شک باید برگردیم و تغییر رویکرد دهیم و این کار نیازمند آن است که سازمان عزم جدی داشته باشد و این تغییر را ایجاد نماید.
وی اضافه کرد: مساله ما این نیست که همه مراتع ما تحت پوشش طرح مرتع داری نیست؛ حتی اگر همه مراتع ما تحت پوشش این طرح بروند باز هم مسائل ما در مراتع حل نمی شوند. همه ما می دانیم مشکل کجاست و چاره چیست اما عزم جدی برای اجرای آن نداریم.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب