در نشستی تخصصی مطرح شد؛
ضرورت انحصارزدایی از مجوز داروخانه ها
به گزارش وبی کارت یک کارشناس اقتصادی اظهار داشت: داروخانه بخشی از نظام سلامت کشور است. ما با هدف پیشگیری از انحصارمجوز می دهیم تا منافع تعدادی از بین نرود اما خود این مجوز ابزاری می شود تا عده ای انحصار ایجاد کنند.
به گزارش وبی کارت به نقل از مهر، حسام الدین شریف نیا امروز در نشست تخصصی "انحصار یا نظامات فراگیر دسترسی به داروخانه" در مورد وضعیت دسترسی مردم به داروخانه عنوان کرد: در کشور یکی از اتفاقات بعد از انقلاب، دسترسی جغرافیایی مناسب نسبت به بسیاری از کشورها به دارو بود. داروخانه بخشی از نظام سلامت کشور است. بنابراین برای سیاست گذار غیر از ایجاد عدالت در دسترسی هدف دیگری در نوشتن آیین نامه نباید وجود داشته باشد. در بررسی کلی دو نگاه به این مقوله وجود دارد، یکی نگاه صنفی و دیگری نگاه سیاست گذار است. نگاه سیاست گذار در هر شرایط باید فارغ از دید صنوف باشد.
استاد اقتصاد دارو افزود: اتفاقی که سابق بر این وجود داشت این بود که دو محدودیت اساسی در آیین نامه داروخانه ها داشتیم. یکی محدودیت جمعیتی و دیگری جغرافیایی. محدودیت اول از نظر بنده کمکی به مردم نمی نماید. ولی محدودیت دوم حاکی از این است که امکان دارد به علل مختلف داروخانه ها در یک منطقه تجمع پیدا کنند و این با دسترسی عادلانه مردم به داروخانه منافات دارد. در یک مطالعه در سال ۹۸ دریافتیم بر مبنای سه شاخص، شهر تهران وضعیت خیلی مطلوبی در حوزه توزیع ندارد لیکن در کل کشور بخصوص استان هایی مانند بوشهر و هرمزگان وضعیت توزیع کارخانه بسیار پایینی داریم. ازاین رو سیاست مذکور کارا نبوده و به ایجاد دسترسی عادلانه برای همه مردم نرسیده است. در واقع عبارت انحصار دارو را میتوان در همین مقوله محدودیت جمعیتی دید.
تنظیم بازار هم ابزار مختلف دارد که یکی از آن مجوزدهی است. گاهی اوقات هدف نظارت است اما فقط به مجوز منوط می شود
بازار دارو اساسا به تنظیم گری احتیاج دارد
مرتضی زمانیان در مورد فلسفه وجود مجوز تأسیس شغل از سمت حاکمیت اظهار داشت: اساساً در کشور شاهد کج فهمی نسبت به مفهوم مجوز هستیم. ما احتیاج به یک تنظیم گری داریم. چونکه اگر همه آحاد جامعه بخواهند آزادانه فعالیت کنند، منافع عمومی به خطر می افتد. برای مثال اگر سازمان غذا و دارو بر داروها نظارت نداشته باشد در نتیجه اعتماد مردم به داروها از بین می رود و بازار شکست می خورد. پس حاکمیت باید دخالت کند. تنظیم بازار هم ابزار مختلف دارد که یکی از آن مجوزدهی است. گاهی اوقات هدف نظارت است اما فقط به مجوز منوط می شود. وقتی این مفاهیم به هم می خورد مجوز برای ما واجب می شود در صورتیکه گاهی نیازی به آن نیست.
استادیار دانشکده مدیریت دانشگاه خواجه نصیر اضافه کرد: ما مجوز می دهیم به علت پیشگیری از انحصار تا منافع جمع از بین نرود اما خود این مجوز ابزاری می شود در دست کسانی که انحصار ایجاد می کنند. مجوزها بسته به اینکه در ارتباط با چه بازاری است سقف مختلفی دارد. برای نمونه برای مجوز رانندگی سقفی وجود ندارد ولی در مسائل زیست محیطی اساسا سقف مجوز لازم است. ازاین رو مشکل ما این است که این مجوزدهی قائده مند نشده است و در نتیجه تبدیل به یک ابزار سلیقه ای برای رانت می شود. داروخانه مثال خوب این معضل است. چونکه ماده ۴ آیین نامه در مورد نصاب جمعیتی مشخصاً بارز است اما در بعضی حوزه ها همین مصادیق هم بارز نیست و جلب توجه نمی کند ازاین رو کسی متوجه مشکل آنها نمی گردد و در خفا باقی می ماند.
هم در تعداد داروساز و هم داروخانه کمبود داریم
شریف نیا در توضیحی پیرامون تاثیر انحصار داروخانه بر تعداد داروخانه های کشور عنوان کرد: توزیع داروسازها در کشور به علل مختلف ناهمگون بوده است به نحوی که سابقا ۵۳ داروساز در هر ۱۰۰ هزار نفر بوده ولی در استانهای محروم تعداد داروسازها کمتر از ۲۰ داروساز هم وجود دارد. داروخانه هم همین نسبت را دارد و در استانهای محروم داروخانه های خیلی کمی داریم. یک مشکل دیگر ما این است که بر اساس ارز دولتی وارد بازار دارو می شویم. در حالیکه در کشورهای دیگر بازار دارویی بزرگ تری دارند چونکه از مفهوم ارز دولتی به دور هستند.
نیاز یک بازار قابل اندازه گیری نیست
زمانیان در پاسخ به این سؤال که آیا دولت وظیفه این را دارد که حفظ سود داروخانه ها را تأمین کند توضیح داد: دولت باید بستر فعالیت سالم را فراهم آورد. این سیستم وقتی به غایت می رسد که در ابعاد مختلف قدرت شرایط رقابتی را داشته باشیم. ما در حالت ایده آل این مشوق ها را نباید داشته باشیم تا خود قواعد بازار این شرایط را ایجاد نماید. ازاین رو اگر قیمت دارو را رقابتی نماییم شرایط مطلوب تری ایجاد می شود. ما یک مانع بزرگ تری برای ورود داریم و آن پذیرش دانشگاه هاست. بازار باید این توانایی را داشته باشد که اگر بازار سود جذابی دارد این پالس به جامعه دانشگاهی برسد و این سیستم از ابتدا تا آخر هماهنگ باشد.
وقتی ما یک جریان درآمد اقتصادی را منوط به یک مجوز می نماییم، این قیمت مجوز حال شده ی آن درآمد از امروز تا سالهای آتی ست که توقع داریم از این فعالیت به دست بیاوریم و این دلیل قیمت نجومی مجوزها است
وی افزود: این نکته مهم می باشد که گاهی اوقات مخالفین رفع انحصارات استدلالی دارند مانند کوچک بودن بازار دارو. مساله این است که ما نمی توانیم در مورد نیاز به سادگی اندازه گیری نماییم. در کسب و کار یک تعداد محدود نیاز وجود ندارد چونکه مساله ایجاد شغل قابل ساخته شدن است. بازار می تواند خودش را توسعه دهد ازاین رو هیچ دانای کلی نمی تواند در این خصوص تصمیم بگیرد بلکه وظیفه صرفا تنظیم گری است.
استادیار دانشگاه خواجه نصیر اضافه کرد: مهم تر این که یک مساله فلسفی در مورد مجوز حل نشده است. شاید آیین نامه فعلی مساله رقابت و انحصار را حل کند ولی ما باید بین مجوز و حق سرقفلی یک تفکیکی ایجاد نماییم. مجوز از نظر بنده از سنخ مال و دارایی نیست بلکه یک حکم است. دلیل هم این است که برای مکان و مجوز یک امتیاز واحد می دهیم. ما امیدوار بودیم در آیین نامه امتیاز محل و امتیاز شخصی جدا شود ولی متأسفانه این اتفاق رخ نداد چونکه این مساله مجوز را از یک حکم تبدیل به یک مال می کند.
زمانیان در توضیح ارقام بسیار بالا که برای مجوز وجود دارد توضیح داد: وقتی ما یک جریان درآمد اقتصادی را منوط به یک مجوز می نماییم، یعنی منافع ناشی از این حکم را انحصاری می نماییم، به همین خاطر این قیمت مجوز حال شده آن درآمد از امروز تا سالهای آتی ست که توقع داریم از این فعالیت به دست بیاوریم. اگر بخواهیم ببینیم در بازاری انحصار وجود دارد یا نه بسته به قیمت مجوز دارد. اگر قیمت مجوز صفر باشد یعنی انحصاری وجود ندارد.
داروخانه زنجیره ای در ایران قانون ندارد
شریف نیا در مورد داروخانه های زنجیره ای عنوان کرد: ما گاهی کارهای عجیب می نماییم. برای مثال شرط می گذاریم برای تأسیس داروخانه باید لوگوی مشابه داشته باشند. برای مثال یک فروشگاه یک برندی را می تواند بعد مدتی بفروشد ولی داروخانه با لوگوی مشابه ارزش متفاوتی ایجاد نمی نماید. از طرفی بسیاری از آن هایی که مخالف آیین نامه فعلی هستند چند داروخانه دارند. داروخانه زنجیره ای تجربه اش در دنیا وجود داشته و یک زنجیره ای به طرق مختلف بوجود آمده است. بهرحال یکسری مزایا ایجاد کرد. در مورد داروخانه یکسری آدم ها داروخانه زنجیره ای دارند که اشخاص آنها مشخص نمی باشد. خروجی آن هم این است که مثلاً در دنیا غالب زنجیره ای ها در مناطق مرفه هستند.
استاد اقتصاد دارو افزود: در ایران این داروخانه ها معایبی دارد ولی مزایایی ندارد. مزیتی که قرار بوده ایجاد شود مانند رفاه بیشتر و خدمات بیشتر به وجود نیامده است. و مزایا در جیب دارندگان آن می رود. ازاین رو جای قوانین در حوزه به شدت خالی است.
توزیع برخط دارو مثال های زیادی ندارد به همین خاطر بنده هنوز موافق این امر نیستم چونکه دارو کالای در رابطه با سلامت مردم است و نوع عرضه آن متفاوت می باشد
زمانیان در چارچوب یک مثال تشریح کرد: استدلال رایجی که وجود دارد این است که اگر یک موزه ای داشته باشیم برای تمیز نگه داشتن آن یا باید در آنرا ببندیم یا این که باید تلاش نماییم رفت و آمد باشد و نظافت آن جا را انجام دهیم. اگر ما تنظیم گر بازار دارو هستیم باید رقابت باشد و ما وظیفه داریم جلوی فساد را بگیریم. نمی گردد انحصار ایجاد کرد تا از فساد جلوگیری شود. بنابراین مساله مبارزه با فساد با نیازمند یک سری سازوکار مثل مبارزه با رانت ها و ارز ترجیحی و توافق پزشک و داروخانه ها می باشد. ازاین رو وظیفه تنظیم گر از بین بردن بسترها و ایجاد قوانین تنبیهی است.
در خصوص توزیع برخط دارو گرفتار شک هستیم
شریف نیا در مورد این که داروخانه محل خدمت رسانی و یا فروش محصول است این نکته را اظهار داشت: جهان به سمتی می رود که داروساز در حوزه خدمات توزیعی هم وارد می شود. ما یک حق فنی داریم که آن از جز فنی و حرفه ای تشکیل شده است. در مورد داروخانه جز فنی پلاستیک و پرسنل و فضای داروخانه است و جز حرفه ای با این متفاوت می باشد. امکان دارد جز حرفه ای باید پررنگ تر باشد. در مورد توزیع دارو باید بگوییم دارو الکترونیکی در دنیا وجود دارد اما توزیع به صورت برخط مثال های زیادی ندارد به همین خاطر بنده هنوز موافق این امر نیستم چونکه دارو کالای در رابطه با سلامت مردم است و نوع عرضه آن متفاوت می باشد.
در آخر جلسه زمانیان در توضیح به سوال یکی از حضار در مورد اینکه طی مصوبه اخیر شورای سنجش پذیرش داوطلبان کارشناسی ارشد فقط از بین دانشجویانی با مدرک کارشناسی در رشته های مرتبط امکان پذیر است بیان نمود: احتمالاً این مصوبات به سرانجام نمی رسد و در دیوان عدالت اداری ابطال می شود. از طرفی نمی دانم مصوبات این شورا تا چه حد اجبار دارد. این از همان سنخ قیود اضافه بر سازمان بشمار می رود. گاهی اوقات هم چون نظام آموزشی در ایران خوب نیست، برخی ها تغییر رشته می دهند اما در واقع خود این ۴ سال در دانشگاه بودن بخشی از این فرآیند است و امکان دارد چند سال طول بکشد تا افراد به علایق خود طی ببرند.
منبع: webycard.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب