هشدار رییس انجمن فین تك درباره مسدودسازی درگاه های پرداخت داخلی
رمزارزهای ایرانی را به دام پلت فرم های خارجی نیندازید
وبی کارت: چرا یک سرمایه گذار ارز دیجیتال از پلت فرم ایرانی استفاده می نماید و از فاینانس استفاده نمی کند؟ برای اینکه ایران و شهروند ایرانی تحریم است و در پلت فرم خارجی ممکنست اکانت او بلاک شود.
به گزارش تجاری خبرگزاری مهر، چند روز پیش رئیس مجلس شورای اسلامی در نامه ای خطاب به بانک مرکزی از آن خواست بعنوان نهاد ناظر بر بازار رمزارز کشور، درباب الزام شاپرک به ارائه درگاه های پرداخت به سایت های دارای نماد اعتماد الکترونیک، برآورد قابل اتکا از آینده این فناوری و اثر آن بر اقتصاد و خصوصاً نظام پولی و مبادلات کشور و تدوین مقررات لازم برای فعالیت در مبادلات رمزارزها توضیح دهد و درباره علت استمرار ارائه درگاه های پرداخت به سایت هایی که بگفته بانک مرکزی فاقد مجوز بوده اند و نیز در صورت متضرر شدن مردم بواسطه وجود درگاه های پرداخت دارای مجوز از بانک مرکزی در این سایت ها پاسخگو باشد.
به دنبال این نامه، فعالان بازار رمزارز کشور از احتمال بسته شدن درگاه های پرداخت داخلی (شاپرک) ابراز نگرانی کردند. به همین دلیل درباره این مهم با محمدمهدی شریعتمدار، رئیس هیأت مدیره انجمن فین تک کشور به گفت و گو نشستیم تا علاوه بر بیان جزییات این بازار از تأثیرگذاری انسداد درگاه های پرداخت بر آن آگاه شویم. مشروح مصاحبه در ادامه می آید.
*پیش از ورود به موضوع اصلی گفت و گو که نامه مجلس به بانک مرکزی است، درباره اندازه و حجم بازار رمزارز در ایران صحبت کنید.
بلاکچین و رمزارزها یک تکنولوژی هستند که دارند در کل دنیا دگردیسی ایجاد می کنند. حالا ما با یک اکوسیستم روبه رو هستیم که حتی از بورس بعنوان بزرگترین بخش تعاملات مالی ایران و همین طور اکوسیستم استارتاپی کشور، بزرگ تر است. اکوسیستمی که رئیس مجلس دستور به محدودسازی آن داده و رئیس بانک مرکزی باید آنرا اجرا نماید.
اکوسیستم بلاکچین ایران، حوزه رمزارزهای مختلف و دیگر حوزه های غیر رمزارز را پوشش می دهد. هم اکنون بیش از ۱۲ میلیون نفر در ایران در این بازار دارایی دیجیتال (رمزارز) حضور دارند که ۵۰ درصد این دارایی روی والت های شخصی و سکوهای تبادل خارجی و ۵۰ درصد دیگر روی سکوهای تبادل یا بازارگاه های داخلی مبادله می شود.
*اینها چه نیازی را برطرف می کنند؟
اینها سرمایه گذاری می کنند همانطور که دیگر شهروندان در بورس سرمایه گذاری می کنند با این تفاوت که ۷۸ درصد از سرمایه گذاران حوزه رمزارزها بر طبق یک پیمایش ۶ هزارنفری از سراسر کشور، بسیار راضی هستند. تفاوت دوم این که این بازار ۲۴ ساعته است و حجم آن از دیگر بازارها بزرگ تر است. اکنون ۳۰۰ شرکت در این عرصه در موضوعات مختلف فعال می باشند و ۵ هزار شغل مستقیم به وجود آمده است. بدین سبب بسته شدن درگاه تبادلات رمزارزها در کشور مثل این است که بانک مرکزی دستور دهد درگاه اسنپ، دیجی کالا و همه کارگزاری ها بسته شود.
*سابقه راه اندازی بازار رمزارزها در کشور به چه زمان برمی گردد؟
از حدود ۶ سال قبل؛ ولی بازارگاه ها از ۴ سال پیش کار خودرا شروع کردند. منشأ دو تا از بزرگترین مؤسسان این حوزه متعلق به دانشگاه صنعتی شریف است که عضو بنیاد ملی نخبگان و از شرکت های دانش بنیان هستند و سرعت رشد و توسعه خوبی دارند. این شرکتها در طول ۴ سال قبل توانسته اند ۵۰ درصد از حجم بازار را روی پلت فرم های بومی انتقال دهند و اگر اجازه ادامه فعالیت داشته باشند می توانند تا ۸۰ درصد از دارایی های دیجیتال مردم را به زیرساخت های داخلی انتقال دهند و از آن نگهداری کنند.
*آمدن به پلت فرم های داخلی چه اهمیتی برای کشور دارد؟
مسأله فوق العاده راهبردی و راهبردی است. چرا یک سرمایه گذار ارز دیجیتال از پلت فرم ایرانی استفاده می نماید و از فاینانس استفاده نمی کند؟ دلیل آن این است که ایران و شهروند ایرانی تحریم است در نتیجه دارنده ارز دیجیتال اگر در پلت فرم خارجی خودرا معرفی و اکانت بوجود آورد، ممکنست اکانت او بلاک شود. دیگر این که سهولت پرداخت ریالی موجب می شود کاربر، پلت فرم ایرانی را انتخاب نماید.
اما چرا این مساله از دید حاکمیت اهمیت دارد؟ تکنولوژی بلاکچین در لایه تکنولوژی های رده اولین قرار دارد که به قدرت حاکمیت ها مربوط می شود. قدرت حاکمیت ها و قدرت ملت ها بیشتر قدرت نرم است مثل در اختیار داشتن زیرساخت های مالی و اطلاعاتی.
اگر باتوجه به شرایطی که در منطقه و دنیا داریم، همه ابزارها را از دست بدهیم همچنانکه در دوره ای رسانه های عمومی خود ازجمله لنز، کلوب و … را تحریم داخلی کرده و دوره طلایی رشد را از ابزارهای بومی گرفتیم و فرصت و فضا را در اختیار ابزارهای خارجی قرار دادیم این اتفاق این دفعه می تواند برای بازار رمزارز کشور روی دهد. وقتی درباره تکنولوژی بلاکچین صحبت می نماییم درباره مسائل و زیرساخت های مالی کشور حرف می زنیم بدین سبب نادیده گرفتن آن و سپردنش به پلت فرم های خارجی موجب می شود تا اطلاعات مخاطبان، اطلاعات نهادها و اشخاص، تمام تبادلات مالی که در این پلت فرم ها انجام می شود و اطلاعات احراز هویت در اختیار زیرساخت های خارجی قرار گیرد.
چرا نباید زیرساخت بومی ای داشته باشیم که هم در کشور و هم در دیگر کشورها فعالیت کند؟ از نظر من تضعیف زیرساخت های داخلی خیانت به آینده کشور است.
* چرا مجلس با نگارش یک نامه این محدودیت را به وجود آورده است؟
سه نهاد صنفی ازجمله انجمن فین تک، انجمن بلاکچین و سازمان نظام صنفی کامپیوتری که بتازگی همراهی اتاق تجاری را نیز به دست آورده اند از دو سال قبل در این عرصه در حال مذاکره با نهاد تنظیم گر یا رگولاتور (بانک مرکزی) بوده اند تا به این نقطه نرسیم. آن ریسک هایی که اکنون حاکمیت مدنظرش است و بابت آنها تصمیم می گیرد اکوسیستی به این بزرگی و با این تعداد مخاطب را ببندد، دو سال پیش بصورت مکتوب و در جلسات مکرر به او گفتهایم و بارها خواهش کرده ایم این بازار را توسعه دهد. بعنوان نمونه در سال ۱۳۹۹ انجمن فین تک جلساتی را بانک مرکزی برگزار کرد و به دنبال آن سندی با عنوان «الزامات اجرایی» تهیه شد که جزییات زیادی را در برمی گیرد و درنهایت تاکید می کند قانونگذار باید ریسک ها را پوشش دهد. اما این سند هیچ وقت تصویب نشد.
نهاد صنفی متشکل از این سه عضو در همین سال جلسه ای را با کمیسیون اقتصادی مجلس برگزار و کمیسیون درخواست این نهاد را در نامه ای برای بانک مرکزی ارسال کرد. در ادامه هم این نهاد صنفی بعنوان بخش خصوصی، پیشنهاد مکتوب خودرا درباره سیاستگذاری و تقسیم وظایف بین نهادهای حاکمیتی به بانک مرکزی و کمیسیون اقتصادی دولت ارائه کرد اما بعد از گذشت سه هفته، بانک مرکزی پاسخی به آن نداد و کمیسیون اقتصادی هم موضوع را از دستور کار خارج و بایگانی کرد.
در گام بعدی جلساتی را با شورای عالی فضای مجازی برگزار کردیم و قرار شد موضوع را به آنها ارجاع دهیم. همان پیشنهاد ارائه شده به بانک مرکزی و کمیسیون اقتصادی دولت به همراه سند الزامات اجرائی به شورای عالی فضای مجازی ارسال شد. به دنبال بزرگ تر شدن حجم بازار و نگرانی هایی که به وجود آمد، شورای عالی فضای مجازی مصوبه ای درباره فرصت سه ماهه برای توسعه ابزارهای نظارتی به بانک مرکزی و تقسیم کار بین دستگاه های دولتی داشت. یکی از بندهای این مصوبه هم تشکیل کارگروه توسط بانک مرکزی برای تصمیم گیری در این عرصه برای توسعه ابزارهای نظارتی بود که متأسفانه در سه جلسه ای که کارگروه برگزار کرد، انجمن فین تک و دیگر انجمن های فعال این حوزه دعوت نشدند تا این که در آخرین جلسه تصمیم گرفته شد درگاه ها محدود شود.
همزمانی این مساله با نامه رئیس مجلس و نامه ای که در ایام پایانی سال ۹۹ از طرف رئیس بانک مرکزی و مدیرعامل شاپرک درباره این که ارائه درگاه پرداخت توسط پرداخت یار به شرکت های ارائه دهنده خدمات رمزارز مجاز نیست، نگرانی هایی را برای این بازار و فعالان آن به وجود آورد. البته شاپرک اقدامی برای مسدود کردن درگاه ها نکرد چه بانک مرکزی می دانست تعداد مخاطبان این بازار زیاد بوده و مسدود کردن درگاه ها تبعاتی دارد. اما با نامه رئیس مجلس بنظر می رسد حجت بر بانک مرکزی تمام شده است
دولت یا نهاد حاکمیت چه نگرانی هایی دارند؟
نخست این که فروشندگان رمزارز، آیا رمزارزهای واقعی می فروشند؟ دوم این که اگر منابع مالی حاصل از خرید و فروش رمزارز از کشور بیرون رود، چه باید کرد؟ مثل اتفاقی که در ترکیه افتاد. نگرانی سوم ناشی از عمومیت و همه گیر شدن این بازار است و نگرانی چهارم هم، خروج ارز از کشور است.
راهکارهای حل این نگرانی ها چیست؟
یکی از آنها سرویس امن نگهداری از رمزارزهاست که این سرویس را باید بانک ها، بانک مرکزی یا سازمان بورس ارایه کنند. در پیشنهاد پیشین ما به بانک مرکزی، توسعه این بازار را بخش خصوصی با هزینه خود تقبل کرد اما از ۶ ماه پیش هیچ نهادی با ما همکاری نکرد تا ما یک سرویس خیلی ساده داشته باشیم.
ما به دنبال این بودیم تا دارایی های مردم دو یا سه امضا شود و ۵۰ درصد دارایی های مردم آنجا نگهداری شود. دیگر این که تعدادی از شرکت های بزرگ تر یا همه شرکتها ۱۰ درصد از درآمد خودرا در صندوقی برای پوشش ریسک ها ذخیره کنند. این کارها نیاز به همکاری نهاد حاکمیت دارد و به تنهایی یک صنف نمی تواند آنرا انجام دهد. علاوه بر این بیمه، بازدیدهای دوره ای و شناسایی مؤسسان شرکتها از دیگر کارهایی است که می توانست ریسک این بازار را کم کند ولی برای انجام هیچ یک از این کارها، همکاری ای صورت نگرفت.
این کوتاهی از طرف بانک مرکزی بوده یا مجلس؟
راه اندازی سرویس پوشش ریسک صیانت از اموال مشتریان به بانک مرکزی مربوط است و اگر قرار نیست آنرا انجام دهد چرا بیش از دو سال، فعالان این بخش را معطل کرده است؟ می توانست از همان ابتدا اعلام نماید کار من نیست و موضوع را به مجلس حواله دهد. ضمن این که مصوبه مرکز ملی فضای مجازی تأیید می کند که بانک مرکزی مسئول ساماندهی این مساله است. اگر بانک مرکزی مسئول این حوزه نبود، رئیس مجلس به او نامه نمی نوشت. حالا در نقطه ای قرار داریم که به سبب بزرگ شدن بازار باید بهترین تصمیم را بگیریم اما حاکمیت می خواهد از مسئولیت خود در این عرصه شانه خالی کند و بگوید ما مسئولیتی نداریم. بدین سبب در ادامه اگر سرمایه کسی در این راه از بین رفت ادعا کند مجوزی نداده و مسئولیت را به گردن سرمایه گذار بیندازد.
در نتیجه اگر درگاه های اینترنتی مسدود شود چه اتفاقی می افتد؟
این اکوسیستم نمی میرد بلکه کُند و کوچک می شود و مسیر خودرا در جای دیگری پیدا می کند. قسمتی از بازار به سمت پلت فرم های خارجی می رود و بخش دیگری که باقی می ماند، زیرزمینی و غیرقابل رؤیت می شود. حالا نگرانی پلیس فتا و دستگاه قضائی کشور نیز همین است که مخالف بسته شدن درگاه ها هستند. تنها گناه فعالان بازار رمزارزها این است که بخش خصوصی هستند.
نامه ای که مجلس خطاب به بانک مرکزی نوشته به سبب بی اطلاعی و ناآگاهی قوه قانونگذاری از اتفاقاتی است که در این بازار رخ می دهد یا این که بانک مرکزی اطلاعات دقیقی را در اختیار مجلس قرار نداده و سبب ساز این نامه شده است؟
در چند سال قبل هم این ریسک وجود داشته اما هیچ تصمیمی گرفته نشده است.
هدف اصلی این نامه چه بوده و اگر فرصتی برای رفع ابهامات فراهم نشود، چه خطراتی کشور را تهدید می کند؟
مجلس باید از حقوق مردم دفاع کند اما حالا ممکنست دو حق از مردم ضایع شود؛ یکی این که کسب و کاری به سبب هک شدن، دارایی خودرا از دست بدهد. دوم این که یک اکوسیستمی وجود دارد و استفاده های شخصی، تجاری، سرمایه گذاری و … در آن انجام می شود و نمی توان آنرا حذف نمود. درنتیجه مجلس با درنظر گرفتن این موارد به این نتیجه رسیده که به بانک مرکزی هشدار دهد تا در این عرصه باتوجه به این که موضوع راهبردی است، قانونگذاری یا چارچوب گذاری صورت گیرد.
اما این هشدار مجلس به بانک مرکزی دو پیامد بد دارد؛ یکی این که می گوید باید درگاه های IPG بسته شود و دوم این که می گوید هر اتفاقی بیفتد بانک مرکزی مسئول آنست. بانک مرکزی هم به انجمن فین تک نامه زده که این بازار ممنوعست و هر اتفاقی بیفتد مسئولیت آن با شماست. حالا این سوال مطرح است که اگر این بازار ممنوعست پس چرا آنرا نبستید و نمی بندید؟ و پاسخ این است که تعداد زیادی از مردم بوسیله این بازار، مسائل روزمره خودرا حل می کنند و بستن آن امکان پذیر نیست
پس چاره چیست؟
نباید تنبلی می کردیم و ابزارهای نظارتی را توسعه می دادیم. بخش خصوصی هم اعلام آمادگی کرده بود که هزینه های این توسعه را می دهد.
پس چرا مجلس این نامه را نوشته است؟
اینکه اگر اتفاقی برای شرکتی در این بازار بیفتد، سوال پیش می آید چرا درگاه اینترنتی داشته است؟ درگاه به شرکت رسمیت می دهد و این شرکتها مجوز ندارند و هر اتفاقی ممکنست بیفتد. در حالی که اکوسیستم حوزه رمزارزها در ایران، تمیزترین و امن ترین در دنیا بوده است و تا حالا هک جدی اتفاق نیفتاده است. حالا بانک مرکزی می خواهد درگاه را ببندد و هرگونه مسئولیتی را از خود سلب و از آن شانه خالی کند بجای این که پیامد مسئولیت ذاتی خود که هزینه اش را از مردم با دریافت مالیات می گیرد، بپذیرد. می شد خیلی آسان تر از این با برگزاری جلساتی با بخش خصوصی و همراهی یک یا دو نهاد بخش خصوصی و یک یا دو نهاد حاکمیتی، ابزارهای لازم نظارتی را توسعه داد.
درخواستی برای برگزاری نشست با مجلس یا کمیسیون های مرتبط مجلس با این مساله داشتید؟
جلسه با مجلس انجام شد اما نامه قبل از آن به بانک مرکزی ارسال شده بود و احتمالاً پاسخ رئیس بانک مرکزی هم آماده است. با این وجود ممکنست ایشان این ریسک را بپذیرد که پروسه توسعه ابزارهای نظارتی را شروع کند و پاسخ مجلس را ندهد و ممکن هم است به سبب این که مسئولیت این حوزه سنگین شده، محدودسازی درگاه های پرداخت را در دستور کار قرار دهد و از اول خرداد اجرائی کند.
انسداد درگاه های پرداخت چه بر سر بازار رمزارز ایران می آورد؟
اگر درگاه مسدود شود برای ما قابل پیش بینی نیست که چه اتفاقی در ماه های نخست خواهد افتاد و خیلی نگران کننده است. ولی پیامی که می توانم به کاربران این بازار بدهم این است که نگران دارایی های خود نباشند. چون به دنبال این نامه تعدادی از کاربران دارایی های خودرا به پلت فرم های خارجی انتقال دادند. از آنها می خواهم که این جابجایی را انجام ندهند و در پلت فرم های داخلی بمانند چونکه راه های جایگزین ایجاد خواهد شد.
با این اتفاق، مسأله رقابت اکوسیستم ما با ابزارهای دیگر کشورها سخت می شود بدین سبب از مسئولان می خواهم این مسدودسازی را به تعویق بیندازند تا زمانیکه ابزارهای نظارتی توسعه داده شود.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب